1- پژوهشگر مرکز علوم گیاهی، دانشگاه کوئینزلند، استرالیا
2- گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) ، ramezani@eng.ikiu.ac.ir
چکیده: (1558 مشاهده)
بارندگی کمیت و کیفیت منابع آب و تولیدات محصولات کشاورزی را تحت تأثیر قرار میدهد و لذا برآورد و بررسی تغییرات مکانی-زمانی آن حائز اهمیت میباشد. در بسیاری از مناطق کشور به دلیل تراکم کم ایستگاههای اندازهگیری و یا دوره آماری اندک ایستگاههای جدید، اطلاعات زمانی و مکانی محدودی در دسترس است. از سوی دیگر، وابستگی تولید محصولات دیم به بارندگی بر اهمیت تحلیل تغییرات مکانی-زمانی این متغیر اقلیمی میافزاید. یکی از راههای رفع این محدودیت، استفاده از پایگاههای اطلاعاتی شبکهبندیشده جهانی یا منطقهای میباشد. در این تحقیق از دادههای ماهانه بارندگی پایگاه اطلاعاتی CRU در سطح ایران برای بررسی روند تغییرات سالانه، فصلی و ماهانه شده است. ارزیابی دادههای پایگاه اطلاعاتی CRU در 14 ایستگاه منتخب در سطح کشور در مقیاس ماهانه حاکی از دقت مطلوب این دادهها برای تحلیل روند بارندگی در سطح کشور میباشد (RMSE و R2 برابر با 71/10 میلیمتر و 84/0)، به جز در 6 سلول شبکه در نوار شمالی کشور. نتایج این تحقیق نشان میدهد که بارندگی سالانه در سی سال اخیر (1987-2016) در 93% از سطح کشور و به میزان متوسط 78/15 میلیمتر در دهه کاهش داشته است. این در حالی است که طی سی سال پیش از آن (1957-1986)، روند افزایشی در 80% از سطح کشور و به میزان 5/13 میلیمتر در دهه مشاهده میشود. سه منطقه مهم شامل (1) استانهای غرب و شمالغرب کشور، (2) استانهای جنوبی و جنوب شرقی و (3) استانهای شمالشرقی کشور بیشترین کاهش بارندگی سالانه را در سی ساله دوم داشتهاند. کاهش بارندگی سالانه در این دوره عمدتاً مربوط به کاهش بارندگی در فصل زمستان بوده که حدود 96% از کل سطح کشور را در برمیگیرد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل (کامل) |
موضوع مقاله:
آب دریافت: 1397/7/27 | پذیرش: 1398/11/1 | انتشار: 1400/1/1