---

مدلسازی عددی سازه های بزرگ نظیر سدها وسیله ای مناسب برای تحلیل لرزه ای و بررسی عملکرد آنها می باشد. شکل دره از پارامترهای مهم در انتخاب نوع سد و تعیین کننده نسبت طول به ارتفاع سد است.در تحقیق پیش رو مدل سه بعدی المان محدود سد وزنی پاین فلت بدون در نظر گرفتن درزهای انقطاع به همراه رفتار غیر خطی مصالح بدنه سد تهیه شده است. در این مدلسازی بارگذاری استاتیکی شامل وزن بدنه سد و بار هیدرواستاتیک مخزن پر می باشد. پس از این بارگذاری استاتیکی، بارگذاری دینامیکی لرزه ای مدل آغاز می شود. با توجه به اهمیت شکل دره، به بررسی تغییرات عرض دره و پاسخ سد به هر سه مولفه حرکت زمین پرداخته شده و اثر تغییرات نسبت عرض دره به ارتفاع سد و همچنین اهمیت مولفه عرضی حرکت زمین در کنار مولفه های افقی و عمودی مورد بررسی قرار می گیرد. اثرات اندرکنشی سد - مخزن – پی در تحلیل منظور شده و نهایتا با نتایج مدل دو بعدی مقایسه می گردد.هدف از تحقیق حاضر، مقایسه پاسخ لرزه ای دوبعدی و سه بعدی سدهای بتنی وزنی و لزوم ارائه مدل های واقعی تر جهت در نظر گرفتن اثرات مودهای عرضی می باشد . اثرات اندرکنش سد-مخزن-پی، رفتار غیرخطی بتن و نیز شکل های مختلف دره مطالعه شده و تاثیر هرکدام بر پاسخ غیرخطی و پایداری لرزه ای سدهای بتنی وزنی تحت مولفه های طولی، قائم و عرضی رکورد زلزله انتخابی بطور جداگانه و نیز همزمان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

---

درگذشته تحلیل لرزه‏ای سدهای بتنی اغلب به‏صورت ایده آل با استفاده از مونولیت‏های دوبعدی در سازوکار تحلیل و طراحی در نظر گرفته‏شده و اثرات زلزله معمولاً با تعریف یک ضریب زلزله اعمال می‏شده است. اما در سال‏های اخیر تأکید بیشتر بر تحلیل‏های تاریخچه زمانی غیرخطی و نیز آنالیز شکست سدهای بتنی در فضای سه‏بعدی شده است. همچنین با پیشرفت دانش درزمینه‌ی مهندسی زلزله و توسعه روش‏های دقیق‏تر برای برآورد شدت زلزله‏های محتمل ازجمله روش تحلیل دینامیکی افزایشی، فرآیند تحلیل و ارزیابی لرزه‏ای سازه‏ها کامل‏تر گردیده و تأثیر پارامترهای بیشتری را می‏توان در ارزیابی ریسک هر سازه لحاظ کرد. در تحقیق پیش رو، پاسخ لرزه‏ای سدهای بتنی وزنی-قوسی تحت اثر تحریکات زلزله در یک تحلیل المان محدود سه‏بعدی بررسی می‏شود. اثرات ناشی از در نظرگیری اندرکنش سد-مخزن-پی، رفتار غیرخطی بتن و همچنین الگوهای متفاوت شعاع قوس سد مطالعه شده و درنهایت سهم پاسخ هریک از عوامل پایداری در برابر تحریکات لرزه‏ای مورد ارزیابی قرار می‏گیرد.

---

نیاز روز افزون به منابع آبی وانرژی پاک جوامع بشری را بر آن داشته تا با تحقیقات و مطالعات گسترده فناوری های قدیمی را بهینه سازی کنند تا بیشترین بهره ممکن را از آنها ببرند. یکی از این اختراعات سد ها هستند، سازه هایی که بر روی رودها ایجاد می شود. در گذشته ایجاد سدها عمومآ با هدف تامین آب آشامیدنی و آبیاری مزارع بوده اما امروزه نه تنها تامین کننده مصارف آبی است بلکه در ایجاد انرژی الکتریکی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در بسیاری از مطالعات، برای ارزیابی آسیب پذیری و میزان صدمه دیدن سدها در هنگام وقوع زلزله از تحلیل دینامیکی استفاده می شود. علیرغم دقیق بودن این روش، عدم قطعیت های فراوانی در مراحل تحلیل وجود دارد که باعث هزینه بر بودن و طولانی شدن مطالعات می شود. از این رو محققان با بکار گیری روش تحلیل استاتیکی غیر خطی سرعت تحلیل را بالا برده و هزینه ها را کاهش دادند. هدف تحقیق حاضر، بررسی عملکرد لرزه ای سدهای بتنی وزنی با استفاده از تحلیل استاتیکی غیرخطی (بار افزون) است. بدین منظور الگوهای بار مورد استفاده در تحلیل بار افرون در دو جهت بالادست و پایین دست به سازه سد اعمال می گردد و مشاهدات نشان دهنده آن است که به غیر از الگوی بار مستطیلی تمامی الگوی های بار مورد استفاده در این تحقیق بطور مناسبی می توانند راستای ترک را در بدنه سد به درستی تشخیص دهند.