سرعت جریان در کانال مرکب پیچان تحت تأثیر ضریب خمیدگی

نقوی, محمد; محمدی, میرعلی; مهتابی, قربان

جستجو در:

همه

صفحات وب

کتب

نشریات

مرکز نشر آثار علمی

مهندسی عمران مدرس

دوره 19، شماره 5 - ( 1398 ) جلد 19 شماره 5 صفحات 219-208 | برگشت به فهرست نسخه ها

Mendeley

Zotero

RefWorks

naghavi M, mohammadi M A, Mahtabi G. Flow Velocity in Meandering Compound Channel under the Influence of Sinusoidal Change. MCEJ 2019; 19 (5) :208-219
URL: http://mcej.modares.ac.ir/article-16-30266-fa.html

نقوی محمد، محمدی میرعلی، مهتابی قربان. سرعت جریان در کانال مرکب پیچان تحت تأثیر ضریب خمیدگی. مهندسی عمران مدرس. 1398; 19 (5) :208-219

URL: http://mcej.modares.ac.ir/article-16-30266-fa.html

سرعت جریان در کانال مرکب پیچان تحت تأثیر ضریب خمیدگی

محمد نقوی¹

، میرعلی محمدی^*

²، قربان مهتابی³

1- دانشجوی دکتری مهندسی عمران- آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی، دانشگاه ارومیه
2- دانشیار مهندسی عمران- هیدرولیک و مکانیک مهندسی رودخانه، دانشکده فنی، دانشگاه ارومیه. ، m.mohammadi@urmia.ac.ir
3- استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان.

چکیده: (4304 مشاهده)

رودخانههای طبیعی برای تنظیم شیب خط انرژی، بهندرت در مسیری مستقیم جریان دارند و معمولاً دارای مسیری انحنادار هستند که به آنها پیچانرود گفته میشود. پس از پیدایش رودخانههای پیچان، با گذشت زمان و حرکت جانبی پیچها، میزان پیشروی قوس برونی افزایش یافته و مقدار ضریب خمیدگی یا سینوسی در پلان زیاد می شود. درکانالهای پیچان، میزان انحنا با عدد بی بعدی به نام ضریب خمیدگی تعریف میشود که نسبت طول مسیر انحنادارکانال اصلی به طول مستقیم سیلاب دشت میباشد. با افزایش مقدار ضریب خمیدگی، شیب، سرعت جریان و ظرفیت انتقال دبی رودخانه کاهش می یابد. در نتیجه خطر سیلابی شدن به طور قابل توجهی افزایش یافته و در هنگام بروز سیلاب، سطح آب از مقطع اصلی رودخانه فراتر رفته و وارد دشت های سیلابی آن می شود. در این حالت با توجه به اندرکنش بین جریان با سرعت بالا در کانال اصلی و جریان کندتر در سیلابدشتها و تبادل اندازه حرکت بین این دو ناحیه، مشخصات جریان دائماً در حال تغییر میکند. در این تحقیق، مشخصات هیدرولیکی جریان شامل توزیع عرضی سرعت متوسط عمقی، پروفیل سطح آب، توزیع سرعت در طول، نسبت سرعت عرضی به طولی در محور مرکزی کانال اصلی، میزان سرعت متوسط و دبی عبوری از کانال اصلی، بردارهای سرعت در مقاطع مختلف عرضی و توزیع برآیند سرعت در سطوح مختلف افقی با توجه به تغییر ضریب خمیدگی برای شش نوع کانال با مقادیر سینوسی مختلف به صورت عددی مورد بررسی قرارگرفته است. برای بررسی اثر ضریب خمیدگی کانال مرکب پیچان روی مشخصات هیدرولیکی جریان، از نرمافزار FLOW3D استفاده شده است و مدل آشفتگی این نرمافزار نیز طوری انتخاب گردیدکه انطباق بهتری با داده های آزمایشگاهی داشته باشد. برای این منظور، از دو مدل آشفتگی پرکاربرد RNG و k-ε استفاده شد و عملکرد این دو مدل در شبیهسازی مشخصه هیدرولیکی جریان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که مدل آشفتگی RNG دارای دقت بیشتری میباشد. در ادامه، این مدل به عنوان مدل آشفتگی نهایی برای شبیه سازی عددی معرفی گردید. در نهایت با بررسی کانال مرکب پیچان تحت تأثیر ضریب خمیدگی مختلف مشخص شد که با افزایش ضریب خمیدگی کانال از مقدار 1 به 1.641، مقدار سرعت متوسط مقطع کانال اصلی به طور میانگین 54% و میزان دبی عبوری از کانال اصلی به طور متوسط 38% کاهش می یابد. با افزایش ضریب خمیدگی، مقدار حداکثر سرعت متوسط عمقی از 0.55 به 0.38 متر برثانیه کاهش و مقدار حداکثر ارتفاع سطح آب از 0.305 به 0.332 متر در قوس بیرونی مقطع CS1 افزایش می یابد. افزایش مقدار ضریب خمیدگی باعث می شود نسبت سرعت عرضی به سرعت طولی در محور مرکزی کانال اصلی افزایش یافته بهطوریکه مقدار آن در بحرانیترین حالت از صفر به 0.4 می رسد. با افزایش ضریب خمیدگی، مقدار سرعت طولی حداکثر به سمت سیلابدشت سمت راست (خم داخلی) حرکت کرده و از مقدار آن کاسته می شود. به طوریکه با افزایش ضریب خمیدگی از 1 به 1.641، مقدار حداکثر سرعت طولی از 0.55 به 0.42 متر برثانیه کاهش یافته و موقعیت آن از مرکز کانال اصلی به سمت خم داخلی در بالای عمق لبریز کانال اصلی حرکت میکند.

واژه‌های کلیدی: کانال مرکب، پیچان‌رود، ضریب خمیدگی، سرعت متوسط عمقی، FLOW3D

متن کامل [PDF 763 kb] (1820 دریافت)

نوع مقاله: پژوهشی اصیل (کامل) | موضوع مقاله: سازههای هیدرولیک
دریافت: 1397/11/18 | پذیرش: 1398/10/9 | انتشار: 1398/10/10

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.